De vraag
Zeeuw & Zeeuw heeft in 2022 LOOC benaderd met de vraag om over een verdere verduurzaming van de Renault-vestiging aan de Zonweg in Den Haag te adviseren. De ambitie van Zeeuw & Zeeuw is om CO2-neutraal te worden door toepassing van innovatieve verduurzamingstechnieken en zo ook de energiekosten van het pand te minimaliseren. Voor het bedrijf was dit een volgende stap op de route naar energieneutraal ondernemen. Hiermee wil Zeeuw & Zeeuw als voorbeeld dienen voor verduurzaming in de autobranche. LOOC heeft geadviseerd om in de eerste fase van het verdere verduurzamingstraject een hybride (lucht/water) warmtepomp toe te passen. Daikin is benaderd voor de levering van de warmtepomp terwijl A. de Jong Installatietechniek b.v. benaderd werd voor de installatie. A. de Jong deed al het onderhoud aan de bestaande installaties bij Zeeuw & Zeeuw.
De uitdaging
Het pand van de Renault-vestiging aan de Zonweg in Den Haag is het groene visitekaartje van Zeeuw & Zeeuw. In 2021 zijn hier al 600 zonnepanelen op het dak geïnstalleerd. Jelle Beekhuis, Facilitair en Inkoopmanager bij Zeeuw & Zeeuw: “De volgende stap op weg naar ons doel was van het gas af. Daarnaast wilden we ook graag de energiekosten minimaliseren, maar tegelijk een aangenaam binnenklimmaat bereiken.” René van Deuzen, Projectleider bij A. de Jong Installatietechniek: “Het gaat hier om een relatief oud pand met veel verschillende ruimtes die elk op een eigen temperatuur ingesteld moeten kunnen worden.
Oorspronkelijk werd het verwarmd door twee grote cv-ketels met een verbruik van 50.000 m3 gas per jaar. Dat moest drastisch omlaag en de zonnepanelen moesten beter benut worden. Het was dus zaak goed uit te zoeken welke capaciteit de warmtepomp moest hebben. Ook wilden we zo min mogelijk overlast bezorgen."
Met vier partijen gezamenlijk een dergelijk verduurzamingstraject ingaan is complex en vraagt veel afstemmen. Beekhuis: “Het offertetraject duurde relatief lang, maar uiteindelijk is ons veel werk uit handen genomen, ook door Daikin en De Jong, en ligt er een mooi eindresultaat conform het advies en besparingen zoals geadviseerd door LOOC.”
De oplossing
Op advies van LOOC heeft De Jong een hybride oplossing gerealiseerd in de vorm van een lucht/water-warmtepomp van Daikin van voldoende capaciteit, die alleen als het echt nodig is kan worden bijgestaan door één van de bestaande cv-ketels in het pand. De warmtepomp wordt aangedreven door elektriciteit opgewekt door de zonnepanelen. Van de twee bestaande cv-ketels is er één afgesloten. De andere is gehandhaafd en verbonden aan de nieuwe installatie als back-up en om bij te verwarmen voor het bereiken van een behaaglijke temperatuur op winterse dagen als de warmtepomp qua capaciteit het niet meer aankan. De radiatoren hoeven daardoor niet voluit te draaien. Van Deuzen licht toe: “Een oud traditioneel pand werkt normaal gesproken op gasketels die een hoge watertemperatuur afgeven. Een warmtepomp werkt met een lagere watertemperatuur dan een gasgestookte verwarming. De meeste radiatoren zijn daarop niet geselecteerd. In het voor- en naseizoen kan de warmtepomp volop draaien met een behagelijke temperatuur in het gebouw. Maar bij extreme koude in de winter zal de cv-ketel bijdraaien om het gebouw op de gewenste temperatuur te behouden. Is de gewenste temperatuur bereikt, dan neemt de warmtepomp het weer over.”
Tevens is de geïnstalleerde lucht/water-warmtepomp voorzien van DoS (Daikin On Site). Met DoS hebben de fabrikant en de installateur real-time inzicht in de performance van de installatie, een storingsvoorspeller en een automatische doormelding. Daikin heeft verschillende monitoringsdiensten beschikbaar voor VRV-installaties, koudwatermachines en luchtbehandelingskasten. Naast het op afstand (laten beheren) van de installatie(s), kan ook het energieverbruik gemonitord en de functionaliteit geoptimaliseerd worden. Met monitoring is het mogelijk eventuele problemen met de installatie snel inzichtelijk te krijgen. Zo wordt de bedrijfszekerheid verhoogd en onnodige bezoeken van service engineers bespaard. De installatie is op afstand te bedienen of kan de volledige controle over worden gelaten aan Daikin. Met hulp van de ‘prediction’-software, kunnen de storingen proactief worden opgelost, zelfs op afstand. De klant kiest de ondersteuning die het beste past bij de behoefte.
''De volgende stap op weg naar ons doel was van het gas af.''
Waarom Daikin?
Tony van Velzen, eigenaar en managing director bij LOOC: “Daikin heeft een brede range van kwalitatief hoogwaardige warmtepompen. De gekozen lucht/water warmtepomp van Daikin heeft de gewenste capaciteit met de juiste specificaties voor dit project. Deze warmtepomp was relatief snel te leveren en voldeed aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de ISDE-subsidie. Bovendien denken de ingenieurs van Daikin goed mee in mogelijkheden en oplossingen. Daikin is daarom al meteen tijdens het voortraject betrokken bij de engineeringsopdracht en heeft daarin een belangrijke rol gespeeld”.
Dat voortraject omvatte onder andere het berekenen van de dakbelasting, het maken van een transmissieberekening en kijken of er wel voldoende elektrisch vermogen beschikbaar was.
In samenspraak zijn LOOC en Daikin tot de meest optimale configuratie gekomen. De lucht/water warmtepomp is op een speciaal frame geplaatst op het dak dichtbij de technische ruimte waarbij geen extra verstevigingen benodigd waren. Vervolgens moest het hydraulisch concept uitgewerkt worden, zodat de lucht/water warmtepomp hydraulisch ingekoppeld kan worden in de bestaande cv-installatie. De implementatiefase is vlekkeloos verlopen mede dankzij het gedegen voorwerk van alle betrokken partijen.
Duurzaamheid
De verduurzaming bij Zeeuw & Zeeuw vindt stapsgewijs plaats en voor elke stap wordt gekeken wat haalbaar is. Dankzij de keuze voor een hybride warmtepomp is het enorme pand zelfvoorzienend, maar kan worden bijverwarmd via de bestaande radiatoren als dat nodig is. De warmtepomp wordt elektrisch aangedreven door middel van zelf opgewekte stroom door de 600 zonnepanelen op het dak. Met de reststroom worden infrarode panelen gevoed die boven de werkplekken en in de diverse ruimtes zijn geïnstalleerd. Ook zijn vier windturbines op het dak geplaatst die stroom opwekken als het waait; vooral ’s nachts als de zon immers niet schijnt, is dat interessant om eventueel sluipverbruik mee op te vangen.
“De warmtepomp is begin maart in gebruik genomen en dat heeft geleid tot de verwachte reductie in gasverbruik.''
Het resultaat
De gekozen oplossing van Daikin Hybride warmtepomp werkt naar tevredenheid. Beekhuis: “De warmtepomp is begin maart in gebruik genomen en dat heeft geleid tot de verwachte reductie in gasverbruik. Het gasverbruik is tot nu toe nul. Die ambitie is dus bereikt. Ook wordt de warmtepomp aangedreven door elektriciteit die we zelf opwekken.”
Met de lucht/water warmtepomp kan ‘s zomers ook gekoeld worden, maar hier wordt op dit moment nog geen gebruik van gemaakt.
Het einde van de verduurzaming is nog niet in zicht. Beekhuis: “De volgende stap is de aanschaf en installatie van een batterijcontainer. Dat maakt het mogelijk om de energie die we opwekken, maar niet direct kunnen benutten, op te slaan.” LOOC koppelt dit aan een energiemanagementsysteem. Dit systeem zorgt voor een optimale benutting van het zonnepanelensysteem en stuurt de warmtepomp en batterijopslag aan. Dit gebeurt in combinatie met energy trading waardoor de energiekosten verder verlaagd worden.
In dit project wordt stapsgewijs bepaald wat er nodig is om verder te verduurzamen. Het is ook mogelijk in de toekomst een water-waterbooster toe te voegen, waarmee maar liefst een temperatuur van 75 graden Celsius kan worden behaald.
Vanuit Daikin Business Development & Consulting is er een concept ontwikkeld, om van een bestaande cv-installatie een bivalente installatie te realiseren. In dit concept wordt een lucht/water warmtepomp hydraulisch en regeltechnisch ingekoppeld in de bestaande cv-installatie. Met deze oplossing zal de warmtepomp de eerste verwarmingsbehoefte leveren en is de cv-installatie stand-by als back-up en t.b.v. de piekbelasting. Er kan veel gas worden bespaard met een relatief eenvoudige aanpassing en kan de bedrijfszekerheid worden gegarandeerd.
Dit concept is verder uitgewerkt voor de specifieke toepassing i.s.m. de adviseur en installateur. In de basis komen alle gasgestookte panden in Nederland in aanmerking om het gasverbruik tot wel 70% te reduceren. Dit levert zowel een belangrijke bijdrage aan een hoger energielabel als aan de Paris Proof-doelstellingen.
Dit om bij te dragen aan het Paris Proof Commitment, dat Daikin heeft ondertekend met inmiddels 94 marktpartijen. Daarmee heeft Daikin zich verbonden aan de ambitieuze doelstelling om het energiegebruik in de gebouwde omgeving te verlagen, en daarmee ook de daarbij horende CO₂-emissies terug te brengen. Met als uiteindelijk doel: het streven naar een duurzaam gebouwde omgeving zonder CO₂-uitstoot in 2040.
